روان شناسی سلیبریتی

روان‌شناسی سلبریتی

چرا مجذوب سلبریتی‌هایی می‌شویم که به عمرمان با آنها ملاقات نکرده‌ایم؟ شهرت و سلبریتی بودن چه فرقی با هم دارند؟ رسانه‌های اجتماعی چگونه می‌توانند موج نویی از سلبریتی‌سازی ایجاد کنند؟ روان‌شناسی سلبریتی خاستگاه‌های فرهنگ سلبریتی را می‌کاود، و نیز روابطی را که سلبریتی‌ها با هوادارانشان دارند، این را که شهرت قادر است چه اثری بر سلبریتی‌ها بگذارد و اینکه چه چیزی تصور ما را از سلبریتی‌های محبوبمان شکل می‌دهد.

سلبریتی در فضای رسانه‌ای زندگی می‌کند. بدون گفت‌وگو از سلبریتی‌ها (به قول بعضی‌ها «شایعات» دربارۀ آنها)، شهرت یا سلبریتی وجود ندارد، و بدون رسانه‌ای برای گفت‌وگو و پخش شایعه، واقعاً سلبریتی‌ای در کار نیست. سلبریتی امر اجتماعی است. در خلأ وجود ندارد.

دربارۀ سلبریتی، به‌خصوص در همین بیست سال اخیر، مطالب فراوانی نوشته‌اند، اما هنوز رسیدن به تعریف موجزی از آن دشوار است. مفهوم سلبریتی صرفاً معروفیت یا «شهرت» نیست، بلکه چرایی معروفیت شخص است. کارن استرنهایمر سلبریتی را این‌طور تعریف می‌کند: «هر کسی که حداقل لازمی از غریبه‌ها تماشایش می‌کنند، ملتفت او می‌شوند و او را می‌شناسند». کنجکاوی دربارۀ زندگی شخصی است که مرزهای سلبریتی را مشخص می‌کند.

در اغلب نوشته‌های مربوط به سلبریتی، این کلمه در حکم اسم به کار می‌رود. کسی سلبریتی است. اما اگر سلبریتی را خصوصیت فرد، یعنی صفت او، در نظر بگیریم و نه اسمش، چه اتفاقی می‌افتد؟ در آن صورت می‌توانیم همان‌طور دربارۀ سلبریتی صحبت کنیم که دربارۀ دیگر خصوصیات افراد بحث می‌شود. نخ تسبیحی در شخصیت‌پژوهی وجود دارد که می‌کوشد بین حالت و خصلت تمایز قائل شود. مثلاً کلمۀ برونگرایی در «فلانی برونگراست» خصلت فرد است؟ یا مثلاً در «امروز فلانی برونگراست» حالت است؟

این کتاب از کتاب‌های مجموعهٔ «روان‌شناسیِ همه‌چیز است». این مجموعه به بررسی عوامل روانی پنهانی می‌پردازد که ما را از امیال و نفرت‌ورزیِ ناخودآگاه به غرایز طبیعی اجتماعی سوق می‌دهند. هریک از این کتاب‌های جذاب و آموزنده و عمیق که فرد متخصصی در حوزۀ خود نگاشته است به بررسی این موضوع می‌پردازد که دانشِ مبتنی بر تحقیق چگونه با حکمت عامیانه و رایج مقایسه می‌شود، و نشان می‌دهد که روان‌شناسی چگونه می‌تواند فهم ما را به‌درستی از زندگی نوین غنی سازد. زبان سادهٔ کتاب‌ها به فهم بهتر خواننده کمک می‌کند.