یو . اس . ای

معرفی

کتاب یو.اس.ای. (سه جلدی) اثر جان دوس پاسوس

اگر پاره ای از ذهنی ترین و تاریک ترین جریان های ادبی قرن بیستم نسب خود را به جویس می رسانند، در عین حال پاره ای از زنده ترین و روشن ترین جریان ها نیز به ویژه در آمریکا باز از جویس سرچشمه می گیرند. فاکنر و همینگوی ودوس پاسوس و تورنتون وایلدر همه شاگرد جویس محسوب می شوند؛ و پیروان آن ها نیز به سنت جویس تعلق دارند. اما از این میان دوس پاسوس از لحاظ گرفتن و منتقل کردن شیوه های جویس، و به ویژه از لحاظ دنبال کردن روحیهٔ آزمایشگری او، بیش از دیگران شایان توجه است.دوس پاسوس در دوران مترقی خود، یعنی پیش از جنگ داخلی اسپانیا (زیرا پس از این جنگ مرتجع شد)، آزمایشگرترین نویسندهٔ آمریکا بود. در رمان های بزرگ او، یو. اس. ای. و منطقهٔ کلمبیا و منهتن ترنسفر، قهرمان داستان فرد معینی نیست، بلکه خود جامعهٔ آمریکاست. نویسنده در توصیف و زنده ساختن صحنه ای اجتماعی همان قدر تلاش می کند که رمان نویسان دیگر به پروراندن سیرت قهرمانان خود می پردازند. آدم ها، در برابر جامعه، در مرتبهٔ دوم قرار می گیرند. نویسنده می خواهد تأثیر محیط اجتماعی، و به ویژه محیط اقتصادی، را بر افراد نشان دهد. بنابراین باید محیط را زنده و در حال حرکت ترسیم کند. تکه هایی از ترانه های روز، نطق های سیاسی، تیترهای روزنامه ها، بیوگرافی اشخاص واقعی و «تاریخی» که زندگی شان با زندگی آدم های داستان درآمیخته است لای داستان بر می خورد. دید «دوربینی» و «امپرسیونیستی»، و حتی «فیلم خبری»، همه مواد کار دوس پاسوس را تشکیل می دهند. این وارستگی از قید و بندهای متداول رمان نویسی، این خطر کردن، این آمادگی یا دست کم این داوطلب شدن برای طبع آزمایی در انواع شیوه ها، در یک کلام این «مدرنیسم»، درسی است که دوس پاسوس از جویس آموخته است. و جوهر این درس عبارت است از پاسخ دادن به مقتضیات موضوع کار.» مدار 42 ، یکی از رمان های مجموعه ی ‘ینگه دنیا’ نوشته ی جان دوست پاسوس’ نویسنده معاصر آمریکایی است. محتوای این مجموعه، محکی است برای تحلیل و ارزیابی سی سال از سرمایه داری آمریکا و تاثیر مخربی که نظام این جامعه بر شخصیت و فضیلت فرد نهاده است. ‘دوس پاسوس’ در سراسر این مجموعه ارتباط میان دنائت فرد و بحران های اجتماعی را به دقت بازنموده و نشان داده است که چگونه تجاوز اربابان زر و زور به آرمان های ملی و میراث های اخلاقی، به تزویر و ریاکاری افراد عادی منتهی می شود. حتی افراد انقلابی ‘ینگه دنیا’ یا متعصب اند و یا ریاکار؛ یا صرفا ابزاری هستند بی احساس و بی اعتنا به نیازهای بشر، کارگزارانی که در حزب کمونیست مدارج ترقی را طی می کنند و مرتجع کلمات را در جمله های بی معنی به بازی می گیرند. در همه ی این موارد، کلام به وسیله ای برای پوشاندن حقیقت تبدیل می شود، و در همان حال عزت نفس فرد قربانی آرمان موهومی می گردد که قرار است در آینده تحقق یابد. کتاب اول : «مدار 42» با اخباری آغاز می شود که شامل ترانه های عامیانه، سرعنوان روزنامه ها و هیجان و تب و تاب کشور در آغاز قرن است. در دوربین عکاسی یک راوی به یاد می آورد که خردسال است و با مادرش در اروپاست و هردو از دست هلندی هایی می گریزند که طرفدار بوئرها هستند و گمان می کنند که راوی و مادرش انگلیسی هستند مخاطبان از همان آغاز کتاب با مبارزات کارگران، امپریالیسم، سوسیالیسم، و جنگ سروکار دارند؛ ضمن آن که در کتاب بسیاری از جلوه های حیات در آمریکا به شکل روسپیگری و میخوارگی و سرگشتگی آدم ها به تصویر کشیده می شود. به تصریح مترجم: ‘از بخش هایی که دوس پاسوس به زندگی نامه ی اشخاص بزرگ اختصاص داده است پیداست که او دولتمردان شجاع و برخی از مخترعان هوشمند را می ستود، و در واقع خود را او با نوشتن مدار 42 دست به اختراع آمریکایی دیگری زد. صنعت شگرفی که دوس پاسوس در نوشتن مجموعه ی ‘ینگه دنیا’ به خرج داده است سبب شد که ژان پل سارتر، فیلسوف برجسته ای که اکنون در زمره ی منتقدان ادبی تراز اول قرن بیستم نیز به شمار می آید، در سال 1938 چنین بنویسد: “من نویسنده ای را نمی شناسم که هنرش فخیم تر و پوشیده تر از هنر دوس پاسوس باشد. هیچ رمانی را سراغ ندارم که ارزنده تر و ملموس تر و به ما نزدیک تر باشد. دلیلش آن است که دوس پاسوس مواد و مصالح خود را از جهان ماگرفته است. در عین حال، جهانی بیگانه تر و دورتر از جهان او نمی توان یافت. جهان دوس پاسوس مانند جهان فاکز و کافکا و استاندال ناممکن است چون متناقض است. اما زیباییش در همین جاست، چون زیبایی همانا تناقضی است پوشیده…. دوس پاسوس فقط یک چیز اختراع کرده است و بس، و آن هنر تازه ای در قصه گویی است.