اسکارلت دهه ی شصت:مجموعه شعر

نقد و بررسی کتاب اسکارلت دهه‌ی شصت «تلفن‌ها را خاموش کنیم، هر آن چه ناگفته در جیب دل داریم بیرون بیاوریم و به حضور، چشم در چشم، نام یکدیگر را صدا کنیم». این تمام چیزی است که «سجاد افشاریان» تلاش کرده در مجموعه شعر «اسکارلت دهه‌ی شصت» بگوید. همان‌طور که خودش در ابتدای کتاب گفته است، هر انسانی که در این آب و خاک زندگی می‌کند، درون خود شعرهای بی‌شماری دارد، از خیام و سعدی گرفته تا شاملو و اخوان. به یادآوردن پاره‌ای شعر که زمانی به عمق جانمان نشسته و با آن‌ها خاطراتی داریم، قند در دلمان آب می‌کند و هربار با شنیدن آن‌ها، آن لحظه‌ها را زندگی می‌کنیم. او معتقد است که نباید نسبت به زندگی و اطرافیانمان بی‌تفاوت باشیم. شاید ما فردا در این دنیا نباشیم، اما عزیزانمان که هستند و می‌مانند. پس به‌خاطر تمام کسانی که در زندگی‌مان ارزش و جایگاهی دارند، باید حرف‌هایمان را صادقانه و بی‌پرده بزنیم و احساسات و عواطف خود را نه به دوستان، که به شهر و دیار و تمام داشته‌هایش نشان دهیم. اسکارلت دهه شصت پس از انتشار با استقبال زیادی از محافل ادبی و مخاطبان همراه بوده است. درباره کتاب اسکارلت دهه شصت یک صندلی راحتی کنار پنجره، فنجانی چای و اسکارلت دهه شصت در دست، بعدازظهری آرام و کم‌نظیر می‌سازد. با همان چند شعر اول این کتاب می‌توان چشم‌ها را بست و به رویایی دوست‌داشتنی و شاید دور رفت. این کتاب شعر شامل پنجاه و شعر قطعه شعر است که نام خاصی ندارند و فقط با ردیف اعداد مشخص شده‌اند. شاید همین نوع نام‌گذاری به معنای باز بودن محتوا و معنای این اشعار باشد. افشاریان اصراری ندارد مخاطبش را اسیر عنوان‌های شخصی‌سازی شده کند. هر کس می‌تواند از دریچه‌ی نگاه خودش، برداشت متفاوتی از هر شعر داشته باشد. درون‌مایه‌ی بیشتر اشعار اسکارلت دهه‌ی شصت، عاشقانه و احساسی است. افشاریان عواطف را چنان توصیف می‌کند که مخاطب به‌خوبی غرق آن می‌شود و حتی لحظاتی به زندگی و تجربیات شخصی خود برمی‌گردد. خواندن اشعار افشاریان می‌تواند خاطراتی را زنده کند که شاید مدت‌هاست از یاد رفته‌اند و حس و حال آن لحظات را فراموش کرده‌ایم. اشعار در قالب نو سروده شده‌اند و وزن و قافیه‌ی مشخصی ندارند. جملات کوتاه هستند و شعرها هم چندان طولانی سروده نشده‌اند. مخاطب می‌تواند بدون این که ملول و خسته شود، هر شعر را کامل بخواند و به عمق پیام شاعر پی ببرد. تعبیرهای خلاقانه و ترکیبات جدید، ویژگی اصلی این اثر است. افشاریان با تمام ذوق ادبی و شاعری خود توانسته مضامینی جدید در شعرهایش خلق کند که حال و هوایی تازه به دنیای شعر و ادبیات مدرن فارسی داده است. اشعار این شاعر جوان از دل برمی‌آید و شاید به همین دلیل باشد که به همان سادگی و صداقت هم به دل می‌نشیند. در سروده‌های افشاریان، ردپایی از کلیشه‌های شاعران امروزی دیده نمی‌شود. او کلمات را خلق می‌کند و اثری زنده و با هویت می‌نویسد. می‌توان به‌جرات گفت که اشعار این کتاب، از لحاظ معنایی پخته و دوست‌داشتنی هستند. به کاربردن کلمات جدید و هم‌نشینی غریب برخی اصطلاحات، فضایی متفاوت و جذاب در کتاب ایجاد کرده است، تاجایی که گاهی بیشتر شبیه به کاریکلماتورهایی خلاقانه و خواندنی می‌شوند و تاثیر بیشتری روی مخاطب می‌گذارند. با این حال که شاعر از ذوق هنری و ادبی بالایی برخوردار است، اصراری ندارد شعرش پیچیده و پرتکلف باشد. او از صور خیال و آرایه‌های ادبی تاجایی استفاده می‌کند که به زیبایی کلام و درک بهتر اشعارش کمک کند. ارتباط معنایی و مفهومی میان کلمات و عناصر شعر چیزی است که در این کتاب دیده می‌شود و یکی از اهداف شاعر هم همین معناگرایی است. افشاریان توانسته در شعرش فضای استعاری قوی و تاثیرگذاری ایجاد کند. نمونه‌ی چنین تکنیکی، کمتر در شعر نوی مدرن در ادبیات ایران دیده شده است. شخصیت‌ها و عناصر این اشعار امروزی و ملموس هستند و به همین دلیل است که مخاطب به‌راحتی آن‌ها را درک می‌کند و از آن‌ها تاثیر می‌گیرد. شخصیت‌های شعر افشاریان، گاهی خود او هستند، گاهی مردم و گاهی هم جامعه. به این ترتیب او توانسته فضایی ایجاد کند که در آن همه به هم مرتبط هستند و برخی واقعیت‌های زندگی و جامعه هم در آن‌ها بیان می‌شود. او حتی در این راه، از زبان طنزی ظریف و نیش‌دار هم استفاده کرده است.