زایش تراژدی:از روح موسیقی (مجموعه آثار16) (جامی)

گزیده ای از کتاب
تراژدی یونانی در قیاس با همه ی انواع هنری مشابه خود به گونه ای متفاوت نابود شد: دلیل مرگش خودکشی بود و این مرگ به دنبال درگیری لاینحل، یعنی تراژیک بود، در حالی که سایر انواع هنری، در کهنسالی و در نهایت آرامش و زیبایی مرگ را پذیرا شدند. اگر وضعیت طبیعی خوشبختی آن باشد که با فرزندانی زیبا و بدون نبرد با زندگی وداع کنیم، پایان همه ی آن انواع هنری کهن چنین وضعیت طبیعی خوشی را داشته است: آنان آرام افول می کنند و نگاهشان در زمان مرگ دوخته به فرزندان زیبای خود است و سر را با شهامت بالا می گیرند. ولی با مرگ تراژدی یونانی برعکس، خلأ عظیمی رخ داد که در همه جا حس می شد و درست به سان کشتی بانان دوره ی تیبریوس بود که به جزیره ای تنها برخورد کردند و این فریاد شنیده شد که «پان بزرگ مرده است».