فارسی یازدهم کلیه رشته ها طالب تبار (مبتکران)

مقدمه همانطور که مولف در مقدمه ی کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران ذکر کرده است، هدف از تالیف این کتاب آمادگی داوطلبین کنکور سراسری است. لذا با یک کتاب تستی که مخاطبین آن می توانند دانش آموزان کنکوری و البته دانش آموزان پایه یازدهم که به فکر کنکورند، باشند روبرو هستیم. بنابراین مطابق انتظار، کتاب فوق درسنامه های فشرده ی تستی و تعداد قابل توجهی پرسش چهارگزینه ای دارد و نباید از درسنامه ی آن انتظار تحلیل موشکافانه و پرحجم داشته باشیم. کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران به دو بخش تقسیم شده که در ابتدا درسنامه ها به شکل متوالی آمده اند و در بخش دوم همین روند دروس برای تست های کتاب قرار گرفته است. در فهرست می توان به هر دو بخش برای تمام دروس دسترسی داشت. لحن کتاب نیز رسمی است. آموزش (درسنامه) در کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران بخش ابتدایی درسنامه معنی لغات دشوار است که به ترتیب حضور در درس مرتب شده اند؛ یعنی لغتی که زودتر در درس آمده زودتر در لیست قرار گرفته و لغات ستاره دار (که در انتهای کتاب درسی معنی شده اند و مهم تر هستند) در میان همین لیست با علامت ستاره مشخص شده اند؛ از بابت کیفیت و کافی بودن می توان گفت لیست کامل است و معانی هم به درستی و سنجیده قرار گرفته اند. قسمت بعدی معنی عبارات درس است که اگر درس فوق به شکل شعر باشد، تمام ابیات مورد بررسی قرار می گیرند، ولی در درس های منثور فقط قسمت های دشوار بررسی شده اند که حسن این مطلب این است که بررسی این عبارات بسیار کامل انجام شده. البته برای دانش آموزان ضعیف ممکن است نبود بعضی عبارات مطلوب نباشد. تحلیل عبارات در 4 بخش معنی، قلمرو زبانی، قلمرو ادبی و مفهوم قرار گرفته اند که بخش معنی شاید چندان مناسب یک کتاب تست نباشد. چرا که در بخش قرابت دانستن مفهوم کافی است، اما این بخش می تواند به دانش آموزانی که نسبتا ضعیف هستند و بدون دانستن معنی نتوانند مفهوم را درک کنند، کمک کند. قلمروی ادبی این بخش بسیار کامل نوشته شده و حتی می توان آن را بیش از اندازه ی لازم کامل دانست؛ چرا که در یک کتاب تست احتیاجی به بررسی تک تک آرایه ها نیست و یک کلیت از آرایه ها کفایت می کند. همین میزان هم تا حدودی در بخش مروبط به قلمروی زبانی در نظر گرفته شده است. قسمت بعدی درسنامه که حجم کمی اشغال کرده لیست لغات املایی است که بی هیچ دسته بندی و توضیحی پشت هم درج شده اند و خبری از هم آوایی ها و غیره نیست. قسمت دیگری که در تمام دروس تکرار شده پاسخ به تمارین انتهای هر درس کتاب درسی است که مانند کتب حل المسائل صورت گرفته و احتیاجی به شرح و بررسی ندارد. اما در بعضی دروس که قلمروی بررسی شده در کتاب جدید است، یک درسنامه ی حدودا یک صفحه ای برای آن مطلب عنوان شده که می توان آن را از لحاظ فشردگی و ادا کردن حق مطلب مناسب دانست و البته در انتهای آن تعداد اندکی تمرین قرار گرفته است که برای یک کتاب تست می تواند مناسب باشد اما برای دانش آموزی که در فهم آن مطلب مشکل دارد به هیچ وجه کافی نیست. در مجموع علیرغم وجود نقاط قوت و ضعفی که در بالا بررسی شد کمی ناهماهنگی در نوشتن کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران در بخش درسنامه وجود دارد که کمی از تستی بودن روند کتاب فاصله دارد؛ مثلا گاهی عمق مطالب بیشتر از یک کتاب تست است (مانند معنی و بررسی های کامل متن درس) و گاهی کاستی هایی وجود دارد (مانند لیست املایی). به عنوان مثال در یک کتاب تست احتیاج چندانی به حل تمارین کتاب درسی نیست. اما به هر حال مولف قصد داشته که کتاب همه ی مطالب را داشته باشد که در بعضی موارد این امر کیفیت را کاهش داده است. تست (تمرین) قسمت دوم کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران، بخش تست هاست که در سه قلمرو تقسیم بندی شده اند و تست های کتاب نیز به سه دسته ی »مطابق با کتاب درسی«، »فراتر از کتاب درسی« و»کنکور سراسری« تقسیم شده اند و اولین مطلب قابل توجه تعداد بالای تست های فراتر از کتاب درسی است؛ اگر اشاره ای به آن نمی شد احتمالا انتظار داشتید که کمتر از ده درصد تست ها در این دسته بندی قرار بگیرند، اما شاید حدود سی تا چهل درصد تست ها در این دسته قرار دارند که علت آن تعریف کتاب از »فراتر از کتاب درسی« است. در دروس اختصاصی اگر مطلبی خارج از کتاب عنوان شود آن را در این گروه قرار می دهیم و قاعدتا تعداد این تست ها نباید زیاد باشد. اما در درس ادبیات مولف به اکثر تست های قرابت معنایی این برچسب را زده است، با این تفکر که ابیات مورد استفاده خارج از کتاب درسی اند و در یک نگاه کلی تست هایی که دانش آموز احتیاج به استفاده از سواد ادبی خود دارد، در دسته ی فراتر از کتاب و تست هایی که جنبه ی حفظی دارند و دانش آموز تنها با خواندن کتاب درسی می تواند پاسخ دهد، در دسته ی مطابق با کتاب قرار دارند. در کل دسته بندی فوق نمی تواند درست باشد و عملا سیستم ادبیات کنکور این دسته بندی را زیر پا می گذارد و توصیه می شود در مطالعه ی کتاب توجهی به این دسته بندی نکنید. از بابت پوشش کلی مطالب و تعداد تست ها و تنوع تیپ ها می توان تست ها را با امتیاز خوبی قبول کرد، چرا که از بابت تعداد تست خساستی صورت نگرفته و می توان آن را به عنوان تک منبع تستی چه برای دانش آموز یازدهمی، چه دوازدهمی در نظر گرفت و در بخش دستور هم تعداد تست ها مناسب است. البته سطح دشواری تست ها طیف چندان وسیعی ندارد و تقریبا همه ی تست ها (به جز در بعضی قسمت ها) متوسط هستند. از بابت پوشش مطالب کنکور نیز کتاب فارسی یازدهم طالب تبار مبتکران وجهه ی خوبی دارد و استفاده ی نسبتا پرشماری از تست های کنکور صورت گرفته است. پاسخنامه ی تست ها نیز می تواند به عنوان نقطه ی قوت در نظر گرفته شود و در متن آن تعداد زیادی نکته و یادآوری قرار گرفته که می تواند خیالتان را از یادگیری تست ها راحت کند.